Việc đẩy cổ phiếu BHV lên để kéo VN-Index tăng tốc liệu có bàn tay của quỹ ETF (Exchange traded Fund)?

Thị trường chứng khoán Việt Nam gần đây liên tục chứng kiến cảnh “xanh vỏ, đỏ lòng” của các phiên giao dịch khi VN-Index thì tăng trước sự nâng đỡ của một vài mã blue-chip, trong khi gần hết các cổ phiếu khác thì giảm điểm.

BVH và câu chuyện “xanh vỏ, đỏ lòng”
Nhiều nhà đầu tư đã nóng ruột khi ngày ngày chứng kiến VN-Index tăng tốc trong khi cổ phiếu trong danh mục của họ thì không sinh lời, thậm chí vẫn lỗ. Những người đang đứng ngoài thị trường thì vẫn quan sát và không ít tỏ vẻ lo ngại trước hiện tượng “xanh vỏ, đỏ lòng” của thị trường chứng khoán.

Trước thực tế cổ phiếu BVH liên tục tăng trần và kéo VN-Index đi lên, nhiều nhà đầu tư đã gọi chỉ số đo lường sàn chứng khoán Tp.HCM là “BVH-Index” thay cho VN-Index. Cách ví von hóm hỉnh này không hẳn là không có cơ sở khi biết mức tác động của BVH lên VN-Index.

Cũng vì BVH liên tục tăng mạnh nên đã khiến nhiều nhà đầu tư tiếc ngẩn ngơ khi vội bán cổ phiếu BVH ở mức giá dưới 70.000 đồng. Từ phiên đầu năm 2011, với 2 phiên tăng nhẹ và 10 phiên tăng mạnh, cổ phiếu BVH đã tăng một mạch lên 94.500 đồng khi chốt phiên ngày 19/1/2011.

Dữ liệu của NDHMoney cho thấy, từ phiên 4-19/1/2011, VN-Index đã tăng 21,25 điểm, trong đó riêng cổ phiếu BVH đã nâng chỉ số này lên 18,156 điểm. Ngoài BVH, trong các phiên giao dịch từ ngày 4-19/1, cổ phiếu MSN nâng VN-Index tăng 4,727 điểm, PVF (2,125 điểm), VPL (1,252 điểm), KBC (1,141 điểm)…


Biểu đồ trên cho thấy, nhờ mức tác động tăng của cổ phiếu BVH, chỉ số VN-Index đã liên tục tăng điểm hoặc hãm được đà giảm điểm.

Đáng chú ý, từ phiên 14-19/1, cổ phiếu BVH tăng mạnh đã liên tục nâng VN-Index tăng trên 2 điểm/phiên, trong đó phiên 19/1 cổ phiếu này tăng trần 5% và tác động lên VN-Index 2,72 điểm (đây cũng mức là tác động lớn nhất từ trước đến nay của BVH lên VN-Index).

Điểm đáng chú ý là khối ngoại luôn chiếm áp đảo trong việc mua cổ phiếu BVH. Từ phiên 4-19/1 có trên 960.000 cổ phiếu BVH được khớp, nhưng riêng khối ngoại đã mua ròng gần 500.000 cổ phiếu, tương đương với giá trị trên 44 tỷ đồng. Thậm chí trong phiên ngày 12/1 có 56.830 cổ phiếu BVH được khớp lệnh thì khối ngoại đã mua ròng tới 46.280 cổ phiếu.

Động thái và quyết tâm đỡ BVH của khối ngoại khá lộ, khiến nhiều nhà đầu tư trong nước cũng quyết tâm “đu” theo.

Nhìn VN-Index tăng ngoạn mục, thay vì niềm vui chiến thắng, nhiều nhà đầu tư đã tỏ ra bất bình về sự dịch chuyển này. Cùng với hành động đỡ BVH của khối ngoại, nhiều chuyên gia phân tích và nhà đầu tư đã liên tưởng tới việc có bàn tay của quỹ ETF trong việc gom mua cổ phiếu blue-chip để đỡ VN-Index.

Có bàn tay của quỹ ETF?

Nhiều nhà đầu tư không khỏi tò mò về việc tại sao khối ngoại lại quyết tâm mua BVH và nhiều blue-chip có sức ảnh hưởng đến thị trường.

Nhưng giới phân tích, người trong cuộc tại các quỹ đầu tư, công ty chứng khoán hay các nhà đầu tư “lão làng” thì có lẽ không lạ gì “chiêu xanh vỏ, đỏ lòng” này. Vì việc mua blue-chip để đỡ giá danh mục của các quỹ đầu tư diễn ra từ lâu, đặc biệt là vào cuối kỳ chốt báo cáo NAV của các quỹ vào cuối các quý và năm.

Thế nhưng, hành động gom mua BVH kể từ đầu năm 2011 đến nay khiến nhiều chuyên gia đặt ra giả thiết về khả năng có sự “chủ mưu” của quỹ ETF nào đó.

Trên thị trường chứng khoán Việt Nam hiện không ai biết có bao nhiêu quỹ ETF đang tồn tại nhưng với hai quỹ đang niêm yết chứng chỉ quỹ ETF tại London và New York cũng đủ thấy quy mô của hai quỹ này lớn thế nào và có khả năng ảnh hưởng đến thị trường ra sao.

Quỹ ETF The Market Vector Vietnam (VNM), hiện đang niêm yết trên sàn NYSE Arca (Mỹ), được quản lý bởi Công ty Van Eck Global có trụ sở tại New York. Giá trị tài sản ròng (NAV) của  Market Vector Vietnam tính đến ngày 18/1/2011 là 26,02 USD/chứng chỉ quỹ (thị giá là 28,05 USD), đưa tổng NAV quỹ lên tới gần 250 triệu USD.

Trong giỏ cổ phiếu của Market Vector Vietnam có 34 cổ phiếu đang niêm yết của nhiều thị trường chứng khoán, trong đó có 24 cổ phiếu đang niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Ngoài ra, trong giỏ cổ phiếu này còn có 1,9 triệu chứng chỉ quỹ VOF do Vinacapital quản lý hay cổ phiếu đang niêm yết ở thị trường chứng khoán Trung Quốc, Indonesia... và thậm chí là cả tiền mặt (do vừa bán cổ phiếu trong danh mục). (Xem danh sách cổ phiếu trong giỏ của Market Vector Vietnam - bảng 1).
.

Quỹ ETF khác là quỹ FTSE Vietnam Index ETF với giỏ 33 cổ phiếu đang niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Quy mô của quỹ ETF này tính đến ngày 18/1/2011 là hơn 355 triệu USD. Hiện quỹ này đang niêm yết chứng chỉ quỹ tại London với giá 38,41 USD (tính đến 18/1).

Chỉ với hai quỹ trên, quy mô của nó đã lên tới trên 600 triệu USD. Điều này cho thấy tầm ảnh hưởng của quỹ ETF trên thị trường chứng khoán Việt Nam là không nhỏ (chưa kể các quỹ khác - nếu có).

Giới phân tích đặt ra hai giả thiết về sự xuất hiện của quỹ ETF trong việc gom blue-chip.

Giả thiết 1: Chiêu đẩy giá cổ phiếu và VN-Index để huy động vốn
Trong năm 2010, việc huy động vốn đã hết sức khó khăn với các quỹ tại thị trường Việt Nam. Và triển vọng của việc huy động vốn năm 2011 cũng không mấy sáng sủa khi năm 2010, thị trường chứng khoán Việt Nam không tăng trưởng trong khi thị trường Thái Lan, Hàn Quốc và nhiều thị trường khác tại châu Á lại có sự tăng trưởng mạnh.

Do muốn huy động thêm vốn để phát hành ETF khác nhằm hưởng phí quản lý, các quỹ ETF hiện tại bắt đầu chiến lược gom mua cổ phiếu blue-chip, một mặt giúp đẩy NAV của giỏ cổ phiếu cũ, đồng thời sẽ đẩy VN-Index (chỉ số được cho là đại diện cho thị trường chứng khoán Việt Nam) lên. Điều này sẽ thuận lợi cho các công ty quản lý quỹ ETF có cơ hội hút vốn tăng quy mô quỹ hoặc mở thêm quỹ mới.

Giả thiết 2: Chiêu đẩy thị giá chứng chỉ quỹ để kiếm lời

Việc giao dịch chứng chỉ ETF phải được thực hiện ở thị trường chứng khoán nơi quỹ ETF đăng ký giao dịch (chắc chắn là ngoài lãnh thổ Việt Nam). Với giả thiết này, các nhà đầu cơ chứng chỉ quỹ đã gom mua chứng chỉ quỹ ETF ở nước ngoài khi thị giá chứng chỉ quỹ ETF còn thấp, sau đó bằng cách nào đó tập trung mua mạnh và đẩy giá cổ phiếu có tỷ trọng lớn đến NAV của giỏ cổ phiếu. Thực tế cho thấy, với việc cho hơn 64 tỷ đồng trong 12 phiên (từ 4-9/1), khối ngoại đã góp phần đẩy cổ phiếu BVH tăng thêm 30.000 đồng/cổ phiếu.


Việc đẩy NAV của quỹ tăng sẽ khiến giá chứng chỉ quỹ niêm yết trên thị trường chứng khoán tăng mạnh và họ bán chốt lời.

Giả thiết 3: Cả hai giả thiết trên
Thực tế, chỉ trong 5 phiên giao dịch gần nhất tính đến ngày 18/1/2011, giá chứng chỉ quỹ của Market Vector Vietnam trên thị trường New York đã tăng tới gần 7%, với thanh khoản mỗi phiên khá tốt. Trong khi đó, giá chứng chỉ quỹ FTSE Vietnam Index ETF cũng tăng khá.

Một điểm đáng chú ý là biểu đồ diễn biến giá của chứng chỉ quỹ FTSE Vietnam Index ETF và Market Vector Vietnam cũng khá tương đồng với VN-Index.